چاپ سابلیمیشن نوعی روش چاپ دیجیتالی پیشرفته است که در آن از حرارت برای انتقال طرح ها و تصاویر رنگی روی سطوح مختلف و نامتعارف استفاده می شود. ایده بکارگیری چاپ سابلیمیشن روی پارچه برای تولید طرح های خلاقانه در تیراژ محدود و زیاد متداول است. تفاوت چاپ سابلیمیشن و چاپ فلکسو چیست؟ این دو چاپ از نظر نوع کاربرد، جنس مواد چاپی و نحوه عملکرد متفاوت هستند. انعطاف پذیری چاپ سابلیمیشن بیشتر از چاپ فلکسو است و می توان نقش های بسیار پیچیده را بر روی سطوح نامتعارف مانند انواع قطعات پلاستیکی، سرامیکی، فلزی و... اجرا کرد.

فرایند چاپ سابلیمیشن

چاپ سابلیمیشن تکنیک خلاقانه و منحصر به فرد برای ایجاد طرح هایی با جزئیات بالا روی سطوح پیچیده است. در این تکنیک از حرارت برای تبدیل جوهر جامد به گاز و انتقال آن تا روی سطح مورد نظر استفاده می کنند. دستگاه چاپ سابلیمیشن برای انتقال یکپارچه طرح ها بر روی سطوحی مانند پارچه، سرامیک، فلز، پلاستیک و سطوح دیگر با پوشش های پلیمری است. فرایند چاپ سابلیمیشن به این صورت است:

1. طراحی دیجیتالی
2. چاپ روی کاغذ سابلیمیشن
3. آماده سازی سطح چاپ
4. انتقال حرارتی (پرس حرارتی)
5. سرد کردن و تثبیت نهایی

مرحله اول: طراحی دیجیتالی

فرایند چاپ سابلیمیشن از طراحی دیجیتالی آغاز می شود. طراح با استفاده از نرم افزارهای گرافیکی مانند Photoshop و ILLustrator طرح مورد نظر خود را با رزولوشن بالا طراحی می کند.

مرحله دوم: چاپ روی کاغذ سابلیمیشن

در این مرحله طرح را روی کاغذ مخصوصی چاپ می کنند. برای این کار از جوهرهای مخصوص سابلیمیشن و کاغذ انتقال مخصوص (Sublimation Transfer Paper) استفاده می شود. کاغذ باید کاملا خشک باشد تا رنگ جوهر بر سطح آن پخش نشود.

مرحله سوم: آماده سازی سطح چاپ

سطوح پارچه ای، پلیمری، سرامیکی و حتی فلزی پتانسیل چاپ سابلیمیشن را دارند، اما باید از قبل آماده شوند. فرایند چاپ سابلیمیشن تنها بر روی پوشش های پلی استر انجام می شود. از این رو سطوح پلیمری گزینه کاملا ایده آلی هستند. همچنین به راحتی می توانید از پارچه هایی با حداقل ۵۰ درصد الیاف پلی استر نیز به عنوان سطح چاپ استفاده کنید. برای آماده کردن سطوح فلزی، سرامیکی و... نیز از یک لایه پوشش پلی استر استفاده می کنند.

مرحله چهارم: انتقال حرارتی (پرس حرارتی)

در این مرحله، از پرس حرارتی (Heat Press) تحت فشار و دمای بالا برای انتقال طرح از روی کاغذ تا روی سطح مورد نظر استفاده می کنند. دمای پرس حرارتی در حدود ۱۸۰ الی ۲۰۰ درجه سانتیگراد است. اما مدت زمان اجرای پرس بسته به نوع سطح متفاوت است. مثلاً برای سطوح پارچه ای در مدت زمان ۳۰ الی ۶۰ ثانیه فرایند انتقال رنگ انجام می شود. اما برای تکمیل چاپ در سطوح سرامیکی و فلزی به مدت زمان بیشتر ۲ الی ۵ دقیقه نیاز داریم.

مرحله پنجم: سرد کردن و تثبیت نهایی

پس از پایان مرحله حرارتی باید سطح مورد نظر باشد، به اندازه کافی سرد شود. در طول سرد شدن، رنگ های سابلیمیشن داخل سطح تثبیت می شوند.

ویژگی های چاپ سابلیمیشن

چاپ سابلیمیشن تکنیک متفاوت چاپ دیجیتالی است و در عین حال از هر نوع روش چاپ دیگری برای انتقال رنگ ها با جزئیات بالا موفق تر است. از طرفی یک تکنیک موثر برای چاپ روی سطوح نامتعارف و پیچیده مانند پارچه و سرامیک است. چاپ سابلیمیشن روی پارچه تبدیل به ترند بازار شده است. این نوع چاپ ویژگی هایی دارد که آن را به تکنیکی متفاوت تبدیل می کند. مانند:

کیفیت چاپ فوق العاده بالا

کیفیت، مهمترین ویژگی چاپ سابلیمیشن است. در این تکنیک امکان چاپ با رزولوشن و وضوح تصویر بالا با جزئیات دقیق به همراه رنگ های زنده را دارید. گرادیان رنگ در تمام سطوح یکنواخت است و قابلیت چاپ بدون مرز در هر نوع سطحی را دارد. از این تکنیک می توانید برای چاپ تمام طرح استفاده کنید.

دوام و مقاومت بالا

چاپ سابلیمیشن روی پارچه از هر تکنیک دیگری مقاوم تر است. این نوع چاپ از پایداری در برابر شستشو، مقاومت در برابر نور خورشید و عدم پوسته پوسته شدن برخوردار است. طرح ها و رنگ ها در اثر انتقال حرارتی به داخل بافت پارچه و سرامیک نفوذ می کنند. در این صورت دیگر هیچ ماده شوینده باعث محو شدن، ترک برداشتن و جدا شدن طرح چاپی نمی شود.

انعطاف پذیری عالی برای چاپ شدن روی سطوح مختلف

سابلیمیشن انعطاف پذیرترین تکنیک چاپی دنیا است. طرح ها با جزئیات بالا از طریق این تکنیک به راحتی روی هر نوع سطح پارچه ای، سرامیکی، فلزی و پلاستیکی قابل اجرا است.

چاپ بدون محدودیت طرح

با تکنیک چاپ سابلیمیشن بی اندازه خلاق هستید. هیچ نوع محدودیت تکنیک های سنتی در این طرح جذاب و عملیاتی وجود ندارد. فقط کافی است کار با نرم افزارهای گرافیکی را یاد بگیرید و اندکی خلاق باشید تا قابلیت چاپ هر نوع عکس، طرح های پیچیده گرافیکی، نوشته ها، لوگو و یا هر نوع ترکیب رنگی را بدون نیاز به شابلون و کلیشه به سرعت روی هر نوع سطحی داشته باشید.

قابلیت چاپ شخصی سازی شده

چاپ سفارشی در تکنیک های سنتی خیلی سخت است چون باید برای چاپ هر طرح جدید یک شابلون یا کلیشه مخصوص تهیه کرد. اما در چاپ سابلیمیشن می توان بدون دغدغه و صرفا با طراحی گرافیکی طرح مورد نظر خود را چاپ کرد.

معایب چاپ سابلیمیشن

سابلیمیشن دنیای چاپ را دگرگون کرده است. با این تکنیک می توان طرح های پیچیده با ترکیب های رنگی متنوع را به راحتی روی هر سطحی اجرا کرد. با این حال تکنیک سابلیمیشن بدون محدودیت نیست.از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
 فقط روی سطوحی که پوشش پلی استری دارند، قابل اجرا است.
روی سطوح تیره و رنگی به خوبی عمل نمی کند. بنابراین به زیر لایه سفید یا روشن نیاز دارید.
برخی از سطوح مانند پارچه های حساس، سرامیک، سطوح نازک چوبی و چرمی تحمل دما و فشار بالای این تکنیک را ندارند.
دستگاه چاپ و جوهر مخصوص سابلیمیشن گران است.
فرایند چاپ نسبتا زمان بر است. لذا برای تولید انبوه با قیمت اقتصادی مناسب نیست.

مزایای چاپ سابلیمیشن

سابلیمیشن دست ما را برای چاپ در شرایطی باز کرده که با روش های سنتی قابل اجرا نیستند. از جمله مزایای این نوع چاپ موارد زیر می توان نام برد:

• قابلیت تولید تصاویر با وضوح و جزئیات بالا فراهم است.
• رنگ ها در این تکنیک بسیار زنده، شفاف و با ثبات هستند.
• امکان چاپ طرح های پیچیده و گرادیان های رنگی نرم وجود دارد.
• طرح های سابلیمیشن در برابر شستشو، سایش و تابش نور خورشید مقاوم هستند.
• طرح ها بر خلاف تکنیک های چاپ معمولی ترک نمی خورند یا پوسته پوسته نمی شوند.
• فرایند آماده سازی طرح سریع است در این تکنیک به ابزارها مانند شابلون و کلیشه نیاز ندارید.
• پضایعات کم است و به دلیل عدم استفاده از حلال های قوی تکنیک دوستدار محیط زیست است.

توصیه هایی برای استفاده از چاپ سابلیمیشن

با تکنیک سابلیمیشن دیگر حد و مرزی برای خلاقیت ها وجود ندارد. چاپ سابلیمیشن روی پارچه به حدی جذاب است که زمینه شکل گیری ایده های جدید را فراهم می کند. اما اگر قصد دارید از این تکنیک استفاده کنید، این توصیه ها را در نظر داشته باشید:

• در انتخاب بستر چاپ و مواد زیرلایه دقت کنید. بهتر است از پارچه هایی با پلی استر خالص یا حداقل ۵۰ درصد الیاف پلی استر استفاده کنید.
• حتما چاپ را با رزولوشن بالا (حداقل DPI ۳۰۰) انجام دهید. در غیر این صورت جزئیات تصویر را از دست می دهید.
• کیفیت کاغذ انتقال اهمیت زیادی دارد. کاغذ انتقال مرغوب و اصلی تهیه کنید.
• مراحل آماده سازی سطح قبل از چاپ را جدی بگیرید. سطح کار باید تمیز و عاری از گرد و غبار باشد.
• بهتر است سطوح پارچه ای را اتو کنید تا چروکی وجود نداشته باشد.

جمع بندی

چاپ سابلیمیشن یک تکنیک چاپی است که با استفاده از حرارت طرح را به سطح چاپی منتقل می کند. از مزایای این روش چاپی می توان به وضوح بالا، ماندگاری زیاد و مقاومت در برابر شستشو، بر روی پارچه پلی استری یا سطوح سرامیکی اشاره کرد. محدودیت در انتخاب سطح چاپ نیز از محدودیت های این چاپ سابلیمیشن است. برخی از چاپخانه های دیجیتال تهران از این تکنیک چاپی در حوزه محصولات تبلیغاتی یا شخصی مانند لباس، لیوان، پازل، پد موس و… استفاده می کنند. با شناخت مزایا و محدودیت های چاپ سابلیمیشن می توان از آن برای محصولات خاص و ماندگار استفاده کرد.

سوالات متداول

چاپ سابلیمیشن روی پارچه چیست؟

در این روش از پرس های حرارتی تحت فشار برای انتقال دائمی طرح ها و تصاویر روی پارچه های پلی استر یا پارچه ها با این پوشش استفاده می کنند.

آیا می توان روی پارچه های پنبه ای چاپ سابلیمیشن انجام داد؟

خیر، چاپ سابلیمیشن بر روی پارچه های پنبه ای خالص اجرا نمی شود. برای این کار باید پارچه پنبه ای را با لایه پلی استر (محلول های پری تریتمنت) بپوشانید.

عمر مفید چاپ سابلیمیشن چقدر است؟

عمر مفید چاپ سابلیمیشن زیاد است و می تواند بین ۵ الی ۱۰ سال بدون مشکل روی سطوح باقی بماند.

آیا چاپ سابلیمیشن در برابر نور خورشید مقاوم است؟

بله اگر چاپ دائما در معرض نور خورشید قرار بگیرد، معمولا پس از 1 الی ۳ سال رنگ ها شروع به محو شدن می کنند. با این حال هر اندازه درصد الیاف پلی استر پارچه بیشتر باشد، مقاومت چاپ در مقابل تابش مستقیم و دائمی نور خورشید نیز بالاتر است.