پلات چیست؟ ویژگی ها و کاربردهای چاپ پلات

پلات یا چاپ پلات، یکی از مهم ترین روش های چاپ دیجیتال باکیفیت بالا است که برای تولید خروجی های بزرگ، دقیق و کاملا شفاف استفاده می شود. زمانی که نیاز به چاپ نقشه های معماری، طرح های گرافیکی، پوسترهای بزرگ، نمودارها، تصاویر تبلیغاتی یا هر نوع محتوایی با جزئیات ظریف باشد، پلات بهترین انتخاب است.

در حقیقت، پلات گرفتن به فرایندی گفته می شود که طی آن دستگاه پلاتر، تصویر یا فایل طراحی شده را با وضوح بسیار بالا روی انواع کاغذهای مخصوص چاپ می کند.

دستگاه پلاتر (Plotter) چیست؟

دستگاه پلاتر یا Plotter یک خروجی محتوای رایانه و ابزار تخصصی برای چاپ باکیفیت در ابعاد بزرگ است که توانایی تولید خروجی هایی با دقت بسیار بالا را دارد. برخلاف پرینترهای معمولی که بیشتر برای چاپ اسناد و تصاویر روزمره استفاده می شوند، پلاترها برای چاپ نقشه های مهندسی، طرح های دقیق گرافیکی، نقشه های CAD، پوسترهای تبلیغاتی، بنرها و طرح هایی که به وضوح و جزئیات بالا نیاز دارند طراحی شده اند.

ویژگی های چاپ پلات چیست؟

چاپ پلات برخلاف پرینترهای معمولی، محدودیت ابعادی بسیار کمی دارد و قادر است طرح ها را در اندازه های بزرگ، بدون افت کیفیت و بدون ایجاد موج یا نویز چاپ کند. همچنین پلات به دلیل نوع کاغذهای تخصصی مثل  کوتد، گلاسه، بوم یا PVC، معمولا خروجی ای ارائه می دهد که دوام و ماندگاری آن بالاتر از چاپ های استاندارد دیجیتال است.

گاهی اوقات چاپ پلاتر با چاپ اکوسالونت اشتباه گرفته می شود در صورتی که چاپ اکوسالونت به چاپ با جوهر خاصی و چاپ پلاتر به چاپ با اندازه بزرگ و جزئیات بسیار گفته می شود. اکوسالونت می تواند روی پلاترها به‌کار برود، ولی پلاتر همیشه اکوسالونت چاپ نمی‌کند (ممکن است از جوهرهای دیگر مثل UV، لاتکس و غیره استفاده کند).

مناسب برای چاپ در اندازه های بزرگ

یکی از مهم ترین و شناخته شده ترین دلایلی که چاپ پلات را به یک انتخاب حرفه ای تبدیل کرده، توانایی آن در چاپ طرح ها در ابعاد بزرگ و فوق العاده باکیفیت است. دستگاه های پلاتر برخلاف پرینترهای معمولی، محدودیت های استاندارد A4 یا A3 را ندارند و می توانند خروجی هایی در عرض های مختلف کم عرض تا عریض تولید کنند.

جزئیات و وضوح بسیار بالا در تصاویر و نقشه ها

یکی از کلیدی ترین دلایلی که چاپ پلات را از سایر روش های چاپ متمایز می کند، توانایی آن در نمایش جزئیات ریز و خطوط بسیار دقیق است. پلاترها با بهره گیری از رزولوشن بالا (DPI زیاد) و هد چاپ پیشرفته، قادرند کوچک ترین المان های موجود در یک فایل را بدون کوچک ترین خطا یا افت کیفیت بازتولید کنند.

در چاپ نقشه های ساختمانی یا طراحی های CAD، خطوط بسیار باریک، اندازه گذاری ها، هاشورها، منحنی ها و جزئیات میلی متری اهمیت حیاتی دارند.

سرعت چاپ بالا و متناسب با پیچیدگی و رنگ بندی محتوا

یکی دیگر از ویژگی های مهم چاپ پلات، سرعت مناسب آن در کنار حفظ کیفیت بالا است. دستگاه های پلاتر مدرن به گونه ای طراحی شده اند که بتوانند حجم زیادی از فایل ها را در کمترین زمان ممکن پردازش و چاپ کنند؛ اما نکته مهم تر اینکه این سرعت، تحت تأثیر پیچیدگی فایل، تعداد رنگ ها و میزان جزئیات نیز به شکل هوشمند تنظیم می شود.

پلاترها هنگام چاپ فایل های ساده مانند نمودارهای تک رنگ، خطوط ساده یا طرح های بدون بافت، سرعت بسیار بالایی دارند.

قابلیت چاپ چند رنگی

در چاپ پلات رنگی (Color Plotting)، هر رنگ با دقت زیاد و براساس پروفایل رنگی دستگاه پلاتر چاپ می شود. همین مساله باعث می شود خروجی نهایی، بیشترین شباهت را به فایل طراحی شده داشته باشد و رنگ ها با درخشندگی، کنتراست و یکپارچگی بسیار بالا روی کاغذ یا مدیای چاپ ظاهر شوند.

سازگاری با نرم افزارهای تخصصی طراحی و مهندسی

یکی از مهم ترین دلایلی که چاپ پلات را به استاندارد اصلی در حوزه های مهندسی، معماری و طراحی تبدیل کرده، سازگاری بسیار دقیق و کامل آن با نرم افزارهای تخصصی است. پلاترها به گونه ای طراحی شده اند که بتوانند خروجی فایل هایی را که در نرم افزارهای حرفه ای ایجاد شده اند، با همان مقیاس، نسبت ها و ظرافت های موجود در نسخه دیجیتال چاپ کنند.

هزینه چاپ شامل جوهر، کاغذ و مصرفی های جانبی

هزینه چاپ پلات معمولا نسبت به روش های چاپ معمولی بالاتر است، اما این اختلاف قیمت به دلیل استفاده از مواد مصرفی باکیفیت و تکنولوژی پیشرفته دستگاه پلاتر کاملاً منطقی و توجیه پذیر است. در واقع، کیفیت نهایی خروجی به طور مستقیم به هزینه های جوهر، کاغذ و سایر اقلام مصرفی وابسته است و همین موضوع چاپ پلات را در سطح چاپ های حرفه ای قرار می دهد. موارد زیر در قیمت نهایی چاپ تاثیر گذارند:

1- هزینه جوهر (Ink): جوهرهای مورد استفاده در پلاترها از نوع Pigment یا Dye هستند که کیفیت، پایداری و دقت رنگ بسیار بالاتری نسبت به جوهرهای پرینترهای اداری دارند.

2- هزینه کاغذ یا مدیای چاپ

کاغذهای قابل استفاده برای چاپ پلات تنوع زیادی دارند؛ مانند:

• کوتد
• فتوگلاسه
• بوم
• PVC
• پشت چسب دار
• ترانسپارنت
• رول کاغذهای عریض
• مصرفی های جانبی و هزینه های نگهداری دستگاه

3- دستگاه پلاتر به دلیل نوع فناوری هد، نیازمند نگهداری دقیق است.

• سرویس دوره ای
• کالیبراسیون رنگ
• تعویض هد در صورت نیاز
• رول های پشتیبانی کننده
• مواد جانبی مانند لمینت پس از چاپ

پلاتر چه اجزایی دارد؟

دستگاه پلاتر از مجموعه ای از قطعات دقیق و هماهنگ تشکیل شده است که هر کدام وظیفه مشخصی در فرآیند چاپ دارند. این اجزا در کنار هم باعث می شوند پلاتر بتواند خروجی هایی باکیفیت، دقیق و در ابعاد مختلف ارائه دهد.

• هد چاپ (Print Head): مهم ترین بخش پلاتر است که جوهر را با دقت فوق العاده بالا روی کاغذ اسپری می کند. کیفیت هد تاثیر مستقیم بر وضوح و جزئیات چاپ دارد.
• کارتریج یا تانک جوهر (Ink Cartridge / Ink Tank): مخزن جوهر دستگاه است. برخی پلاترها از کارتریج های رنگی جداگانه استفاده می کنند و برخی دیگر دارای مخزن های بزرگ جوهر برای چاپ های حجم بالا هستند.
• رول هولدر یا نگهدارنده کاغذ (Media Holder): محل قرارگیری رول های عریض کاغذ که وظیفه هدایت یکنواخت کاغذ به داخل دستگاه را بر عهده دارد.
• فیدر کاغذ (Paper Feeder): سیستمی که کاغذ را با سرعت و فشار مناسب به سمت هد چاپ هدایت می کند تا چاپ بدون چروک و انحراف انجام شود.
• پلیت یا میز چاپ (Print Bed / Platen): صفحه ای که کاغذ هنگام چاپ روی آن قرار می گیرد و از حرکت یا لرزش جلوگیری می کند.
• برد اصلی و پردازنده داخلی (Main Board / Processor): مسئول پردازش فایل های ورودی و کنترل تمام اجزای دستگاه است. این بخش داده های طراحی را تبدیل به فرمان های چاپی می کند.
• سیستم کالیبراسیون و تنظیم رنگ (Color Calibration System): وظیفه هماهنگی رنگ ها، تنظیم پروفایل ها و حفظ ثبات رنگ در چاپ های متعدد را بر عهده دارد.
• پنل کنترل یا صفحه نمایش (Control Panel): بخشی برای تنظیمات دستگاه شامل انتخاب نوع کاغذ، اندازه، کیفیت چاپ، وضعیت جوهر و خطاهای دستگاه.
• سیستم خشک سازی یا گرمایشی (Drying System): امکان خشک کردن سریع جوهر روی کاغذ را فراهم می کند تا چاپ بدون لکه، پخش شدن یا چسبندگی انجام شود.
• موتورهای حرکتی: motor مخصوص حرکت دادن هد چاپ و موتور مخصوص حرکت دادن کاغذ. هماهنگی دقیق این دو عامل، خروجی کاملا بدون خطا را تضمین می کند.

انواع پلاترها

پلاترها بر اساس نوع کاربری، ابعاد چاپ، فناوری مورد استفاده و دقت خروجی به چند گروه اصلی تقسیم می شوند. شناخت انواع پلاترها کمک می کند تا بر اساس نیاز پروژه چه چاپ نقشه های مهندسی، چه طرح های گرافیکی و چه چاپ های عریض تبلیغاتی مناسب ترین گزینه انتخاب شود.

پلاتر کم عرض

پلاتر کم عرض یکی از رایج ترین و اقتصادی ترین انواع پلاترهاست که برای چاپ در ابعاد محدود، معمولا تا عرض ۶۰ سانتی متر، مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع پلاترها بیشتر در محیط هایی مانند دفاتر فنی، شرکت های طراحی، دفاتر معماری، دانشگاه ها و استودیوهای کوچک کاربرد دارند؛ جایی که نیاز به چاپ نقشه ها، نمودارها، پوسترهای کوچک و طرح های مهندسی در سایزهای استاندارد وجود دارد.

پلاتر عریض

پلاتر عریض (Wide Format Plotter) پیشرفته ترین و کاربردی ترین نوع پلاتر در صنعت چاپ دیجیتال است. این نوع دستگاه ها برای چاپ هایی با عرض بالا معمولا از ۹۰ سانتی متر تا ۱۵۰ سانتی متر و حتی بیشتر طراحی شده اند. پلاترهای عریض بیشترین استفاده را در چاپخانه ها، استودیوهای گرافیک حرفه ای، شرکت های تبلیغاتی و دفاتر معماری بزرگ دارند؛ جایی که چاپ باکیفیت در ابعاد بزرگ یک ضرورت محسوب می شود.

رسام (Pen Plotter)

رسام یا Pen Plotter یکی از اولین و کلاسیک ترین انواع پلاترهاست که قبل از رواج پلاترهای جوهرافشان مدرن در صنعت چاپ مورد استفاده قرار می گرفت. این دستگاه ها به جای استفاده از هد چاپ و جوهر، از قلم های واقعی برای رسم خطوط روی کاغذ استفاده می کنند؛ به همین دلیل دقت آن ها در چاپ خطوط مهندسی فوق العاده بالا است.

انواع لمینت و کاربردهای آن در چاپ پلات

لمینت یکی از مهم ترین مراحل پس از چاپ پلات است که با هدف افزایش دوام، مقاومت و زیبایی خروجی چاپ استفاده می شود. در فرآیند چاپ پلات لمینت، لایه ای شفاف و مقاوم روی سطح چاپ قرار می گیرد تا آن را در برابر عوامل محیطی و آسیب های احتمالی محافظت کند. این لایه نه تنها طول عمر چاپ را افزایش می دهد، بلکه به آن جلوه ای حرفه ای و جذاب تر نیز می بخشد.

• لمینت مات: لمینت مات سطح چاپ را بدون انعکاس نور محافظت می کند. این نوع لمینت برای پلات هایی که قرار است در محیط های پرنور استفاده شوند، گزینه ای عالی است.
• لمینت براق: لمینت براق جلوه ای شفاف، درخشان و بسیار جذاب به چاپ می دهد. این نوع لمینت باعث تقویت شدت رنگ ها و افزایش عمق بصری تصاویر می شود.
• لمینت سرد: لمینت سرد بدون استفاده از حرارت روی چاپ اعمال می شود و به همین دلیل برای پلات هایی که حساس به گرما هستند، گزینه ای ایده آل محسوب می شود.
• لمینت گرم: لمینت گرم با استفاده از حرارت و دستگاه های مخصوص اعمال می شود و مقاومت بالاتری نسبت به لمینت سرد ایجاد می کند. این نوع لمینت برای چاپ هایی که قرار است در فضای باز، محیط های صنعتی یا شرایط سخت استفاده شوند، بهترین گزینه است.
• لمینت کاردستی (PVC): لمینت PVC یا لمینت کاردستی معمولا ضخیم تر است و برای کارهایی مانند کارت، شبرنگ ها، برچسب های مقاوم و مواردی استفاده می شود که نیاز به سطحی سفت و محافظ بسیار قوی دارند.

مقایسه پلاتر با چاپگر های جوهر افشان، لیزری و افست

جمع بندی

پلات یکی از پرکاربردترین روش های چاپ در حوزه های مهندسی، معماری، گرافیک و تبلیغات است که به دلیل کیفیت بالا، دقت خطی فوق العاده و امکان چاپ در ابعاد بزرگ، جایگاه بسیار مهمی در صنعت چاپ دارد. پلاترها چه کم عرض، چه عریض و چه رسام هرکدام با توجه به نوع ساختار و توانایی هایشان، پاسخگوی نیازهای مختلف کاربران هستند.

چاپ پلات در کنار وضوح بالا، امکان استفاده از جوهرهای پیشرفته مانند اکوسالونت را فراهم می کند که دوام و جذابیت رنگ ها را به شکل چشمگیری افزایش می دهد. همین ویژگی باعث شده این نوع چاپ در پروژه های حرفه ای تبلیغاتی و چاپ های فضای داخلی و خارجی به طور گسترده مورد استفاده قرار گیرد. برای چاپ پلاتر و دیگر انواع چاپ می توانید به چاپخانه آنلاین چاپگران مراجعه نمایید.

سوالات متداول

1- پلاتر چیست و چه کاربردی دارد؟

پلاتر نوعی چاپگر عریض است که برای چاپ نقشه های مهندسی، پلان های معماری، پوستر، بنر و تصاویر بزرگ با دقت بالا استفاده می شود. این دستگاه بیشتر در دفاتر فنی، مهندسی و چاپخانه ها کاربرد دارد.

2- تفاوت پلاتر با پرینتر معمولی چیست؟

پلاتر قابلیت چاپ در ابعاد بزرگ (A1، A0 و رول) و دقت بسیار بالاتری نسبت به پرینترهای معمولی دارد، در حالی که پرینترهای معمولی برای چاپ اسناد روزمره در اندازه‌های محدود مثل A4 و A3 طراحی شده اند.

3- آیا پلاتر از تونر استفاده می‌کند یا جوهر؟

اکثر پلاترها جوهرافشان هستند و از جوهر مایع استفاده می کنند. پلاترهای لیزری بسیار نادرند و در صورت وجود، از تونر پودری استفاده می کنند.

4- تفاوت پلاتر و چاپ بنر چیست؟

پلاتر و انواع دستگاه چاپ بنر هر دو جزو تجهیزات چاپ دیجیتال هستند، اما از نظر کاربرد، نوع چاپ، کیفیت و جنس خروجی تفاوت های مهمی با هم دارند.

پلاتر بیشتر برای چاپ های دقیق، با وضوح بالا و فضای داخلی استفاده می شود؛ در حالی‌ که چاپ بنر مخصوص چاپ های تبلیغاتی بزرگ و مقاوم برای فضای بیرونی است.