در صنعت چاپ و نشر، انتخاب قطع مناسب برای کتاب، دفتر یا بروشور یک تصمیم مهم و تاثیرگذار است. دو قطع پرکاربرد در ایران، قطع رحلی و قطع وزیری هستند که انتخاب بین آن ها مستقیما به نوع محتوا، مخاطب و هدف چاپ بستگی دارد. قطع رحلی ابعاد بزرگی دارد و در چاپ پایان نامه، کتاب های تصویری، مجلات یا گزارش های رسمی استفاده می شود. اما قطع وزیری با اندازه کوچک تر مناسب کتاب های متنی، آموزشی و عمومی است. اگر نمی دانید که کدام یک از این دو قطع را انتخاب کنید، بهتر است با مرکز چاپ دیجیتال کتاب تهران تماس گرفته و مشاوره رایگان دریافت نمایید؛ زیرا انتخاب بین این دو قطع می تواند تاثیر مستقیمی بر خروجی نهایی و تجربه خواننده داشته باشد.

۵ تا از مهم ترین تفاوت های قطع رحلی و وزیری

سایز رحلی و وزیری از جمله انواع کاغذ برای چاپ کتاب هستند که تفاوت های زیادی با یکدیگر دارند. از جمله مهم ترین تفاوت آن ها شامل موارد زیر می شود:

تفاوت سایز نهایی بعد از برش

هنگام چاپ، کاغذها ابتدا به صورت فرم های بزرگ تر چاپ می شوند و سپس در فرآیند صحافی و برش، به ابعاد نهایی تبدیل می شوند. برای مثال سایز خام کاغذ A3 ممکن است برای تولید کتاب رحلی استفاده شود، اما پس از برش به اندازه A4 یعنی حدود ۲۱ در ۲۹/۷ سانتی متر می رسد. در مقابل، کتاب هایی با قطع وزیری معمولا از کاغذهای B5 یا A5 تهیه می شوند و اندازه نهایی آنها حدود ۱۷ در ۲۴ سانتی متر است. این کاهش سایز بعد از برش می تواند بر چیدمان محتوا، فضای متن، حاشیه ها و حتی اندازه فونت تاثیر بگذارد.

روش تا و ورقی شدن کاغذ

در قطع وزیری، کاغذ به دو یا چهار قسمت تقسیم شده و فرم ها سبک تر و راحت تر تا می خورند که این موضوع باعث می شود کتاب وزیری، ضخامت مناسب و صحافی راحت تری داشته باشد. اما در قطع رحلی به دلیل بزرگ تر بودن فرم و پیچیده شدن فرآیند تا خوردن، نیاز به دقت و مهارت بیشتری در صحافی وجود دارد.

نام گذاری و سابقه تاریخی

قطع وزیری برگرفته از اندازه کتاب هایی است که در دربار وزرا و مقامات اداری استفاده می شده و به عنوان یک استاندارد رسمی در ایران شناخته می شود. این قطع نه خیلی بزرگ و نه کوچک است؛ به همین دلیل، گزینه ای مناسب برای اغلب کاربردهای چاپی محسوب می شود. در مقابل، قطع رحلی از واژه رحل به معنای تکیه گاه یا جای کتاب در هنگام قرائت قرآن گرفته شده است. این قطع که ابعاد بزرگ تری دارد، بیشتر برای متون مقدس، رساله ها، مجلات تصویری و گزارش های رسمی کاربرد داشته و یکی از قالب های محبوب در کتاب های نفیس و پایان نامه ها به حساب می آید.

کاربرد قطع رحلی و وزیری

قطع وزیری برای انواع چاپ کتاب های آموزشی، دانشگاهی، رمان ها، رساله های متنی، مجلات علمی و حتی جزوه های دانش آموزی کاربرد فراوان دارد. سبک بودن این قطع، حمل ونقل آسان و مصرف بهینه کاغذ باعث شده که اغلب ناشران، این قطع را برای چاپ های اقتصادی و کاربردی ترجیح دهند. در مقابل قطع رحلی با ابعاد بزرگ فضای بیشتری برای طراحی فراهم می کند و در پایان نامه های کارشناسی ارشد و دکتری، گزارش های مدیریتی و کتاب های مصور، این قطع انتخاب حرفه ای و رسمی محسوب می شود.

صفحه آرایی قطع سایز رحلی و وزیری

در قطع وزیری به دلیل عرض کمتر صفحه، طراح مجبور است اندازه فونت و فاصله خطوط را متناسب با چشم خوانی تنظیم کند. حاشیه های داخلی و بیرونی نیز باید به گونه ای باشد که پس از صحافی، متن دچار افت دید نشود. در این قطع، فضای کمتر برای نمودارها یا تصاویر افقی وجود دارد، به همین دلیل صفحه آرایی باید کاملا بهینه باشد. اما در قطع رحلی می توان از فونت های بزرگ تر، تصاویر تمام صفحه، ستون بندی های گسترده تر و از نمودارهای پیچیده استفاده کرد. در پروژه هایی که اطلاعات بصری و طبقه بندی شده زیادی دارند، انتخاب قطع رحلی، نظم بیشتری ایجاد می کند.

جمع بندی

تفاوت اصلی قطع وزیری و رحلی در ابعاد نهایی، نحوه تا شدن کاغذ، مصرف کاغذ و هزینه تولید است. قطع وزیری وزن سبک داشته، کم هزینه تر بوده و برای کتاب های آموزشی، دانشگاهی و رساله های متنی کاربرد دارد. اما قطع رحلی فضای بیشتر برای محتوا دارد که بهترین انتخاب برای پایان نامه های دانشگاهی و کتاب های مصور می باشد.

در صورت تمایل برای چاپ در قطع وزیری و رحلی می توانید با چاپخانه آنلاین چاپگران تماس گرفته و پس از دریافت مشاوره، سفارش خود را ثبت نمایید.