چاپ سیلک اسکرین، یکی از قدیمی‌ ترین و پرکاربردترین روش‌ های چاپ است که به دلیل سادگی، دقت بالا و امکان چاپ روی سطوح متنوع، در صنایع مختلف محبوبیت زیادی دارد. این روش چاپ که با نام Screen printing نیز شناخته می‌ شود، فرآیندی است که طی آن جوهر از روی یک توری عبور کرده و طرح مورد نظر روی سطح چاپ می‌شود. تفاوت چاپ سیلک اسکرین با چاپ افست چیست؟ چاپ افست برای تیراژ بالا و کارهای دقیق روی کاغذ استفاده می‌شود، اما چاپ سیلک برای چاپ روی سطوح مختلف مثل پارچه و پلاستیک در تیراژ پایین‌ تر کاربرد دارد.  

چاپ سیلک اسکرین (Screen printing) چگونه کار می کند؟

 مراحل چاپ سیلک شامل موارد زیر است:

• طراحی طرح
• انتخاب و آماده سازی توری
• نوردهی امولسیون
• ایجاد شابلون
• آماده سازی چاپ
• انتقال طرح
• خشک شدن و تثبیت

طراحی طرح

اولین مرحله در چاپ سیلک اسکرین، طراحی طرح مورد نظر است. این طرح می‌ تواند به صورت دستی یا با نرم‌ افزارهای گرافیکی ایجاد شود و باید به گونه‌ ای باشد که جزئیات آن به راحتی روی توری منتقل شود. انتخاب رنگ‌ ها و تعیین سایز طرح در این مرحله اهمیت زیادی دارد تا نتیجه نهایی دقیق و جذاب باشد.

انتخاب و آماده سازی توری

نوع توری مورد استفاده، به سطح چاپ و جزئیات طرح بستگی دارد و می‌ تواند از جنس نایلون، پلی‌استر یا فلز باشد. پس از انتخاب، توری تمیز شده و برای مرحله نوردهی آماده می‌ گردد تا جوهر بتواند به‌ طور یکنواخت از آن عبور کند و طرح را به سطح منتقل کند.

نوردهی امولسیون

در این مرحله، امولسیون حساس به نور روی توری اعمال می‌ شود. سپس طرح مورد نظر بر روی توری قرار گرفته و با نوردهی مناسب، بخش‌ های مورد نیاز شفاف و بخش‌های غیرضروری مسدود می‌ شوند. این فرآیند باعث ایجاد شابلونی دقیق می‌ شود که فقط قسمت‌ های مشخص شده اجازه عبور جوهر را دارند و کیفیت چاپ نهایی به دقت این مرحله بوابسته است.

ایجاد شابلون

پس از نوردهی امولسیون، شابلون روی توری شکل می‌ گیرد. این شابلون نقش مسیر عبور جوهر را دارد و مشخص می‌ کند که جوهر فقط در قسمت‌های طرح عبور کند. ایجاد شابلون دقیق، کلید چاپ با کیفیت و وضوح بالا است و هرگونه نقص در این مرحله می‌ تواند نتیجه نهایی چاپ را تحت تاثیر قرار دهد.

آماده سازی چاپ

در این مرحله، سطح چاپ و جوهر آماده می‌ شوند. سطح باید تمیز و صاف باشد تا جوهر به درستی روی آن بنشیند و طرح به طور یکنواخت منتقل شود. همچنین، جوهر انتخاب شده باید با جنس سطح و نوع چاپ هماهنگ باشد تا کیفیت و دوام چاپ تضمین شود.

انتقال طرح

در این مرحله، جوهر از روی توری عبور کرده و طرح روی سطح چاپ می‌ شود. اپراتور با دقت و مهارت، جوهر را با استفاده از کاردک یا رولر عبور می‌ دهد تا طرح دقیقا روی سطح قرار گیرد. این مرحله حساس‌ ترین بخش چاپ است، زیرا هر لغزش یا فشار نامناسب می‌تواند کیفیت چاپ را کاهش دهد.

خشک شدن و تثبیت

پس از انتقال طرح، جوهر باید خشک و تثبیت شود. این کار می‌ تواند به صورت حرارتی، با استفاده از دستگاه خشک‌ کن یا به روش طبیعی انجام شود. تثبیت صحیح جوهر، دوام چاپ و مقاومت آن در برابر شستشو، نور و فشار را تضمین می‌ کند.

کاربردهای چاپ سیلک اسکرین چیست؟

مهم‌ ترین کاربردهای چاپ سیلک اسکرین شامل  چاپ روی پارچه و پوشاک است. در صنعت پوشاک، تی‌شرت‌ها، هودی‌ها، کیف‌ها و سایر محصولات نساجی با استفاده از این روش چاپ می‌شوند و امکان تولید طرح‌های رنگارنگ و دقیق وجود دارد. علاوه بر این، چاپ سیلک اسکرین در هنرهای تجسمی و صنایع دستی کاربرد دارد. هنرمندان می‌توانند طرح‌های پیچیده و رنگارنگ خود را روی بوم، چوب، شیشه و فلز چاپ کنند و آثار هنری با کیفیت و ماندگار ایجاد کنند.

انواع چاپ سیلک

چاپ سیلک اسکرین با گذر زمان تکامل یافته و انواع مختلفی پیدا کرده است که هر کدام برای کاربردها و سطوح خاصی مناسب هستند. این روش چاپ، علاوه بر دقت و دوام بالا، امکان استفاده از تکنیک‌ ها و جوهرهای مختلف را فراهم می‌ کند و به تولیدکنندگان و طراحان آزادی عمل زیادی می‌ دهد.

• چاپ اورینت
• چاپ PVC
• چاپ پلاستیزول
• چاپ دیسکو
• چاپ فلوک
• چاپ پفکی

چاپ اورینت (Orient)

چاپ اورینت یکی از قدیمی‌ترین انواع چاپ سیلک است که به ویژه در صنعت نساجی کاربرد دارد. این روش برای چاپ روی پارچه‌ های مختلف، تی‌ شرت‌ ها، کیف‌ ها و دیگر محصولات پوشاک مناسب است و به دلیل دقت بالا، امکان تولید طرح‌ های رنگارنگ و جزئیات دقیق را فراهم می‌ کند. چاپ اورینت می‌ تواند رنگ‌ های شفاف و زنده‌ ای ایجاد کند و برای تولیدات محدود و سفارشی، گزینه‌ ای مناسب به شمار می‌ رود.

چاپ PVC

چاپ PVC از جوهرهای پلاستیکی مخصوص استفاده می‌ کند و برای چاپ روی سطوح صاف و مقاوم مانند پلاستیک، فلز و برخی کاغذها مناسب است. این نوع چاپ مقاومت بالایی در برابر آب، سایش و شستشو دارد و به همین دلیل در تولید محصولات تبلیغاتی، بسته‌ بندی و قطعات صنعتی بسیار کاربرد دارد. چاپ PVC همچنین امکان ایجاد طرح‌ های براق و جذاب را فراهم می‌ کند و به چاپ محصولاتی با دوام و با کیفیت کمک می‌ کند.

چاپ پلاستیزول (Plastisol)

چاپ پلاستیزول یکی از محبوب‌ترین انواع چاپ سیلک است که با استفاده از جوهر پلاستیزول انجام می‌ شود. این نوع چاپ به دلیل قابلیت ایجاد رنگ‌های غنی، پوشش‌دهی کامل و انعطاف‌ پذیری بالا، به ویژه در صنعت پوشاک کاربرد فراوان دارد. چاپ پلاستیزول روی انواع پارچه‌ های نخی، پلی‌استر و ترکیبی قابل اجراست و امکان چاپ طرح‌های پیچیده و چند رنگ را به راحتی فراهم می‌ کند. همچنین این جوهر پس از خشک شدن، مقاومت خوبی در برابر شستشو و سایش دارد و چاپ‌ های با کیفیت و ماندگار ایجاد می‌ کند.

چاپ دیسکو (Disco)

چاپ دیسکو نوعی چاپ سیلک است که به ایجاد جلوه‌های براق و منعکس‌ کننده نور معروف است. این روش با استفاده از جوهرهای خاص و افزودنی‌های درخشان، طرح‌ها را به گونه‌ای چاپ می‌کند که هنگام تابش نور، درخشش و بازتاب جذابی ایجاد شود. چاپ دیسکو معمولا برای پوشاک، لوازم تزئینی و محصولات تبلیغاتی استفاده می‌شود و به چاپ طرح‌هایی با جلوه‌های ویژه و چشم‌گیر کمک می‌کند.

چاپ فلوک (Flock)

چاپ فلوک یک نوع چاپ سیلک ویژه است که با استفاده از پودرهای مخملی یا الیاف کوچک، سطح چاپ را به صورت برجسته و نرم ایجاد می‌کند. این روش باعث می‌شود طرح‌ها حس لمس خاص و جلوه‌ای لوکس داشته باشند. چاپ فلوک معمولا روی پارچه‌های لباس، کیف‌ها، کفش‌ها و محصولات تزئینی به کار می‌رود و به ایجاد طرح‌های سه‌بعدی و جذاب کمک می‌کند. این نوع چاپ به دلیل بافت خاص و جلوه منحصربه‌فرد، طرفداران زیادی در صنایع مد و تبلیغات دارد.

چاپ پفکی (Puff)

چاپ پفکی یا Puff نوعی چاپ سیلک است که باعث ایجاد طرح‌های برجسته و حجیم روی سطح چاپ می‌شود. در این روش از جوهرهای خاص استفاده می‌شود که هنگام حرارت، حجم پیدا کرده و طرح‌ها را به صورت سه‌بعدی نمایش می‌دهند. چاپ پفکی بیشتر در صنعت پوشاک کاربرد دارد و برای تی‌شرت‌ها، هودی‌ها و لباس‌های ورزشی مناسب است. این نوع چاپ به طرح‌ها جلوه‌ای پویا و قابل لمس می‌دهد و باعث می‌شود چاپ نه تنها دیده شود بلکه حس فیزیکی و تجربه لمسی نیز داشته باشد.

مزایای چاپ سیلک اسکرین چیست؟

اولین و مهم‌ترین مزیت چاپ سیلک اسکرین، قابلیت چاپ روی سطوح متنوع است. چاپ سیلک می‌تواند روی پارچه، پلاستیک، شیشه، فلز، چوب و حتی مقوا انجام شود و این انعطاف‌پذیری باعث شده در صنایع پوشاک، تبلیغات، بسته‌بندی و هنرهای تجسمی کاربرد فراوان داشته باشد.

مزیت دوم، دوام و ماندگاری بالای چاپ است. جوهرهای مورد استفاده در چاپ سیلک مقاومت زیادی در برابر شستشو، نور و سایش دارند و همین موضوع باعث می‌شود طرح‌ها برای مدت طولانی زیبا و واضح باقی بمانند. یکی دیگر از مزایای مهم، امکان چاپ طرح‌های پیچیده و چند رنگ است.

معایب چاپ سیلک چیست؟

یکی از مهم‌ ترین معایب این چاپ، پیچیدگی و زمان‌بر بودن مراحل آماده‌سازی است. طراحی طرح، آماده‌سازی توری، نوردهی امولسیون و ایجاد شابلون نیازمند دقت و زمان کافی است و هرگونه اشتباه در این مراحل می‌تواند کیفیت چاپ نهایی را کاهش دهد.

معضل دیگر، هزینه اولیه تجهیزات و مواد مصرفی است. چاپ سیلک همچنین برای تعداد پایین محصول یا چاپ تک‌نسخه‌ای چندان مقرون‌به‌صرفه نیست، زیرا هر بار باید شابلون و آماده‌سازی مجدد انجام شود.

جمع‌ بندی

چاپ سیلک اسکرین یا Screen printing یکی از پرکاربردترین روش‌های چاپ است که امکان چاپ روی سطوح متنوع مانند پارچه، پلاستیک، شیشه و فلز را فراهم می‌کند. این روش به دلیل دقت بالا، دوام طولانی و امکان چاپ طرح‌های چند رنگ، در صنایع پوشاک، تبلیغات و هنرهای تجسمی بسیار محبوب است.

برای مقایسه، شاید بپرسید چاپ افست چیست؛ در چاپ افست، جوهر ابتدا روی صفحه منتقل می‌ شود و سپس به سطح چاپ می‌ رسد، اما در چاپ سیلک، جوهر مستقیما از توری عبور کرده و طرح را روی سطح ایجاد می‌کند، بنابراین برای سطوح غیرمسطح و چاپ چند رنگ، گزینه‌ای  مناسب است.

سوالات متداول

برای چه سطوحی می توان از چاپ سیلک استفاده کرد؟

چاپ سیلک اسکرین قابلیت چاپ روی انواع سطوح را دارد و این یکی از مزایای اصلی آن محسوب می‌شود. این روش می‌ تواند روی پارچه‌ های نخی و پلی‌استر، پلاستیک، شیشه، فلز، چوب و حتی مقوا اجرا شود.

چاپ سیلک در برابر شستشو مقاوم است؟

بله، چاپ سیلک اسکرین به دلیل جوهرهای با دوام و تثبیت مناسب، مقاومت خوبی در برابر شستشو دارد و طول عمر چاپ بالاست.